iqjan mgal taqbaylit
0 6 minutes 3 ans

Iqeddacen n wudem amaynut n udabu azayri d wid i heggan usu i tneɣlaft n temḥaddit akken ad teffi ssem-ines deg wudem n tmurt taqbaylit. Isenselmen, iɛerbuben akked d yeqbayliyen ixanaben, teddez tebrez, agraw-nsen ihegga, tarbaɛt-nsen tekmel, mazal kan ad zzenzen nger n teqbaylit deg leswaq igraɣlayen. Semmit i leqbayel d irebraben, ffeɣn i lqanun n Lezzayer neɣ mgal lezzayer, semmit-asen akken i wen yehwa, maca argaz ur nesɛi tidett ulac ad s-d-yexdem limin.

Sduklen taqerruyt, nnejmaɛen fran ɣef uqerruy n teqbaylit i ttefren, nutni ẓran, ula d nekkni nuɣal neẓra. Tazwara d Bengrin aselway n ukabar isneslem n “Bina”, d netta umi d-bran akken ad yeɛṛeḍ ad yeṛz “tanekra n imezdaɣ n lezzayer”, s rregmat n tmurt taqbaylit. Ifaq belli izayriyen deg tugett deg-sen d lkerhegga n Tmurt taqbaylit kan i ten-yesdukkulen, ɣef waya i d-yewwi awal i s-d-mudden srabes n lezzayer ayen umi qqaṛen “DECṚA”, anamek-is TADDERT, anda i ɛedda yessuget belli, “ḤIRAK” d “DECṚA” i t-yessedduyen akken ad yessaweḍ ar yeswi n yeqbayliyen win n unegzum n tmurt.

Tikti yagi telḥa mači d izli ger izayriyen, yeqqel almi ula deg waddal, ɣlin-d ɣef JSK imi deg yebrir i ɛeddan ilmezyen inaddalen iqbayliyen refden anay amaziɣ d tajmilt i yiseflan n yebrir 80, 81 d Tefsut taberkant, maca yakk isebtaren n waddal izayriyen walan-t s tiṭ n Bengrina d Srabes uffiren n lezzayer : Iqbayliyen d wid kan iran ad gezmen tamurt.

Udem wis sin i d ssenbawlen srabes uffiren d Abdelwahab Benzɛim n ukabar n FLN, anida i d-yeffi ula d netta ṛṣeḍ-ines ɣef yeqbayliyen d tmurt taqbaylit, imi ɣ-isemma “ZEWWAF” Akka ih, akal anwa t-iḥeṛṛan, cceḥna d nekkni i ttyewwin ! akk tiliẓriwin tizayriyen ldint-as tiwwura akken ad yesseglef mgal tamurt taqbaylit, ula d yiwen ur d-yenṭiq ara ad s-yini hemma ! anwa i zemren ad yekker nnig srabes uffiren ?

Qeṛṛiḥ diddi!

Akken walan Srabes belli afwad n izayriyen dayen yewwa mgal iqbayliyen d tmurt taqbaylit, d Bensdira yettidiren deg Langliz umi mudden lewkala, ad ysḥel idammen n yeqbayliyen, bɣan ad walin ma dɣa dayen teqqur tasa n izayriyen ɣef yeqbayliyen, yenn-ad ” ilaq ad nwet tamurt taqbaylit s gaz acimik ad nessenger yir zerriɛa”, drus maḍi n tuɣac i d-yekren mgal asiwel-a ar usizzel n idammen n yeqbayliyen, neɣ mahat ulac maḍi, d iqbayliyen kan i yeṭṭef lḥir. Srabes sawḍen ɣer lebɣi-nsen agdud azayri dayen i hegga ad yeqqen allen deg usizzel n idammen n yeqbayliyen.

Acukan akken aheggi n usenger n teqbaylit ad yekcem deg tilawt, ilaq kra n weqbayli akka yetwasnen ara i yilin d imḍelleɛ n yeɛdawen, srabes ur qellebn ara aṭas, imi mmit-sen seddaw ufus kan i yella, Karim Tabou, i rekben ɣef urfan d tnekra n wegdud, umi ṛebban isem srabes uffiren yenna-d tafyirt i yettṛaju udabu, d tasarutt ara d-yeglun s wesnulfu n sebba, tin ara yessawḍen igen azayri neɣ iserdasen-nsen, ad kecmen ixxamen d tudrin ;  akken ad snegren kra n win umi ybed uqerru. “GIA d MAK d Srabes i ten-id-ixelqen” d tagi i d tafyir i ssutren srabes i Karim Tabou, akken sin wussan kan taneɣlaft n temḥaddit ad teslal ulɣu n usendeh n ṭrad mgal tamurt taqbaylit.

Maca, amek akken, ayen yugad udabu yeḍra-d, imi iqbayliyen akk qeccuc meccuc, s wid yeɣṛan d wid i xedmen tasertit, s wegdud alaqqaq d win yenaattaben  bedden am yiwen wemdan, deg  udem n wid i d-yessewwayen ngar n teqbaylit. Ur ttnalet ara tamurt-iw ! d wagi i d izen i yerfed yal aqbayli, tamurt taqbaylit d ijeṛṛiḍ azeggaɣ, ma yella wayen i tt-id-yewḍen din ad teḥbes tsertit, ad yeḥbes wurar, agdud aqbayli ad i bedd am yiwet n tfekka mgal yal imnekcem, mgal yal aɛdaw.

Llan kra n ifettyanen (généraux) yugaden, maca d Mokri Abdelqader aselway n HAMS, ara iqefeln aseksut n wegraw n lmut, amyimi yebɣa ad yekkes akukru i kra n win yugaden ad yessizzel idammen iqbayliyen. Deg yiwen n unejmuɛ aɣerfan sdat n luluf n izayriyen ara yettɛeggiḍ ” Melmi a yadabu ara tẓedmem ar tmurt taqbaylit akken ad tezzizgem taluft”, izayriyen yellan dinna ssemḥasen, i kecmiten lḥir ferḥen ɣef wayen slan, yesmektay-asen-d “EL ƔAZAWAT” n Nbi-nsen mgal “LKUFFAṚ”, amek ihi u yerna deg tlemmast n “ṚEMḌAN”.

A yiqbayliyen d teqbayliyen, tura tezṛam, tɛelmem, ma neddukel ad nedder ma nebḍa ad nenger, ulac amussu, ulac akabar, ad nebnu awanek, ma tebɣam ad nedder.