AMEZRUY

KUKU D MADRID D AMTAWA

Tugett ur neẓri ara belli di yiwet n tallit deg umezruy-nneɣ, tamurt n Yeqvayliyen s wudem n tgelda n Kuku tella tesεa inemhalen di tmurt n Spenyul. I tallit nni, yers-d wemnekni ger Kuku, At Σebbas, Spenyul, d Iṭeṛkiyen.

Tikkwal amtawa ger Spenyul d Kuku mgal At Σebbas d Iṭerkiyen; tikkwal nniḍen d anemgal.
Maca deg 1598; Iqvayliyen gan yiwen wudem zdat Uteṛki, dduklen mgal-ines.Daɣen, adavu n iεetmaniyen di Lzzayer yeftutes.

D annet-a i yeǧǧan Amar Ulqaḍi ad issuter amtawa aked Spenyul; maca ira ad isseǧhed tagelda d leḥkem ines, rnu ɣeṛ-s, ad iẓẓeε iṭeṛkiyen si tmurt is.

Di 16 yulyu 1598, agellid n Kuku yuzen yiwen wemyaru i ugellid n Spenyul. Win i as-tt-iwwin i ugellid Felipe d mmi-s n gma-s n Amar Ulqadi : Malik Agellid n Fez El Mansur issumer-as-d i ugellid n Kuku ad iẓdem ɣef Iṭeṛkiyen si tama n Tlemsan ma yella yeqvel ugellid n Spenyul ad yekki yid-sen.

Amar di tallit nni ma d tidett ayen yura di tebratt ines, yella yesεa 100.000 yergazen yid-s, d igen amuqṛan. Madrid ad terveḥ amsisa di Tferka Ugafa rnu, agellid n Kuku iṛeggem ispenyuliyen belli ad yanef i imsenza imasiḥiyen ad zenzen ileswaq n tmurt-is.

Spenyul llan ttmserkacen nutni d iṭerkiyen ɣef wegrakal, maca ineggura-a gezzmen-d avrid ɣef lembwavar nnsen.

Tamuɣli n ugellid n Kuku twehha ɣer Mezɣenna, ira ad tt-id-yerr imi di tmuɣli-ines d ayla-s, d akal aqvayli. Jeddi-s yakan Aḥmed Ulqadi, yeṭṭef tamdint n Lezzayer si 1520 ɣer 1527 asmi i yeɣleb Barbaṛus di Tizi n At Σica.

Issuter deg ugellid n Spenyul ad as-d-yazen lembwavar εemmṛen d aḥlalas, d icettiḍen akked d tɣawsiwin nniḍen. Ayen i d-yellan deg useggas n 1607 deg uzeffun.

Seld tadyant-a, Amar Ulqadi ibeddel tikli, yenneqlab ɣef spenyul maca Lǧemεa n Ssariǧ teɣli ger ifassen n Ṭurk ihi yid-sen tura i d-tewwi ad yili wawal. Yefra-tt yid-sen, wa ad yerr akal i as-ikkes i wayeḍ.

Syin akin, seg 1608 armi d asmi yettwanɣa di 1618 s ufus n wat wexxam, agellid n Kuku yeεṛeḍ ad iseggem tagnitt akked d Spenyul maca werǧin i d-tuɣal teflest ger Madrid d Kuku.

Boyer Pierre. Espagne et Kouko. Les négociations de 1598 et 1610. In: Revue de l’Occident musulman et de la Méditerranée, n°8, 1970. pp. 25-40.

Mikusan Lapaz

Amdan

Recent Posts

Quand Achour Chelloul recrutait des barbouzes.

L’information peut paraître dépassée. Les faits remontent, en effet, à quelques mois. C’était un choix…

1 jour ago

Appel pour les condamnés à mort

Je vais partager avec vous l'extrait d’un texte d’Albert Camus, qui s’intitule « Un appel…

4 mois ago

Contribution : La “justice” algérienne et le Congrès “zéro kabyle” de Mostaganem

Si prompte à juger et à "condamner à mort", et en appel svp, de jeunes…

5 mois ago

Droit de réponse à l’Agence France Presse à propos de l’affaire dite « Djamal Bensmail »

Nous publions l’intégralité de droit de réponse à l’agence France-Presse produit par le collectif Action…

6 mois ago

MOHAMED SIFAOUI, L’ISLAMISTE TOXIQUE POUR SES CAMARADES ET LEURS ADVERSAIRES

  "Le réel s'inscrit en négatif des apparences." Il y a de cela 3ans, Mohamed…

11 mois ago

Les Kabyles n’admettent pas l’idée que le MAK soit un mouvement terroriste

Le Kabyle n'admettra jamais l'idée qu'un militant politique quelle que soit sa cause peut être…

11 mois ago